Page 21 - E-Book_2020-6
P. 21
วัสดุที่ใช้ทําแม่พิมพ์
เนื่องจากแมพิมพฉีดพลาสติกตองรับการเสียดสีของพลาสติก ตองรับความรอนจากพลาสติกเหลว และตองรับแรง
กระแทกในจังหวะเปดปดแมพิมพ ดังนั้น วัสดุที่ใชทําสวนตาง ๆ ของแมพิมพจะตองมีคุณสมบัติรับผลกระทบตาง ๆ เหลานั้น
ดวย ในการเลือกวัสดุควรพิจารณาในจุดตาง ๆ ดังตอไปนี้
ตองทนตอการเสียดสีสูง เพื่อใหแมพิมพใชไดนาน
ขยายตัวนอยในชวงของอุณหภูมิทํางานฉีดพลาสติก เพื่อใหไดขนาดและรูปทรงของชิ้นงานที่แนนอน
ทนตอการกัดกรอนไดดี โดยเฉพาะอยางยิ่งเมื่อใชกับพลาสติกที่มีสารที่ทําใหเกิดกัดกรอน (เชน กรด และนํ้า)
สําหรับความตองการดานการผลิตแมพิมพ วัสดุควรมีคุณสมบัติดังตอไปนี้
ทํางานแปรรูปงาย สวนใหญก็จะเปนงานปาดผิวและกัดดวยไฟฟา (EDM) บางครั้งใชกรรมวิธีกดขึ้นรูป และ
บางครั้งใชกรรมวิธีกดขึ้นรูป (hobbing)
ตองคงรูปเมื่อทําการชุบแข็ง เพราะถาเกิดการแปรรูปจากการชุบแข็งก็หมายถึงแมพิมพซึ่งใกลสําเร็จแลวนั้นใช
ไมได ทําใหตนทุนการผลิตสูงขึ้น
ตองสามารถขัดเรียบได ตามความตองการของผิวของชิ้นงาน
วัสดุที่ใชทําแมพิมพปกติใชเหล็กผสม ซึ่งขณะทํางานปาดผิวขึ้นรูปจะมีสภาพออนและเมื่อทําเสร็จแลวจึงนําไปชุบแข็ง
ใหไดคุณสมบัติดังกลาวขางตน
เหล็กผสมที่ใชกันมากที่สุด ไดแก เหล็ก case hardening steel ซึ่งเปนเหล็กที่สามารถชุบผิวแข็งไดและมีแกนเหนียว
โดยปกติจะใชเหล็ก 21 MnCr 5 ก็เปนการพอเพียงสําหรับงานสรางแมพิมพทั่ว ๆ ไปแตถาเปนแมพิมพที่มีแรงดัน
ในแมพิมพสูงเปนพิเศษควรจะใชเหล็ก 19 NiCrMo 15
สําหรับแมพิมพชิ้นงานหลายชิ้นโดยเฉพาะชิ้นงานเล็ก ๆ จะเปนการประหยัดกวาถาจะทําแมพิมพโดยวิธีอัด
ขึ้นรูปทรงของชิ้นงานลงในแผนแมพิมพ (hobbing) สําหรับเหล็กชนิดนี้จะตองสามารถอัดขึ้นรูปเย็นไดงาย (ใชความดันอัดถึง
2
300 kg/mm ) ในสภาพเย็นโดยปกติจะใชเหล็ก X 6 CrMo 4 หลังจากขึ้นรูปแลวสามารถนําไปชุบนํ้าแข็งดวยนํ้ามัน ซึ่งจะมี
ผิวแข็งและแกนเหนียวจะไดขนาดคงที่มาก สวนแทงกด (punch) นั้นใหใชเหล็ก 75 CrMoNiW 67
สําหรับแมพิมพที่ขนาดผิดพลาดไมไดเลยนั้น ตองใชเหล็กที่ชุบแข็งดวยอุณหภูมิตํ่า โดยเฉพาะเหล็กที่ชุบ Nitriding
ใชอุณหภูมิอยูระหวาง 480-560 องศาเซลเซียส ซึ่งในอุณหภูมินี้ขนาดจะไมเปลี่ยนแปลง
ในการทํางานฉีดเทอรโมพลาสติกบางชนิดจะมีสารซึ่งกัดกรอนโลหะผสมอยู เชน กรดเกลือ (HCI) ซึ่งจะกัดกรอน
แมพิมพใหเสียหายทําใหอายุใชงานนอย จึงไดมีการทดลองหาวัสดุที่ทนตอการกัดกรอนสูงออกมาใช เหล็กผสมชนิดนี้ ไดแก
X 40 Cr 13 และ X 36 CrMo 17 อยางไรก็ดีการเลือกใชเหล็กที่ทนตอการกัดกรอนของสารเคมีจะตองคํานึงถึงความแข็ง
และการทนตอการเสียดสีดวย
นอกจากเหล็กผสมที่กลาวถึงมาแลว ยังมีเหล็กผสมอื่น ๆ ที่สามารถนํามาทําแมพิมพไดเปนอยางดี ซึ่งจะขอรายละเอียด
และขอมูลจากบริษัทผูจําหนายเหล็กผสมทําเครื่องมือได
November-December 2020 19
�������_16-32_������_�������_���������-������� 2563.indd 19 16/11/2563 17:44:33